ساخت دستگاه تشخیص دقیق سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی

به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، در این پژوهش که در قالب یک مطالعه پایلوت با همکاری دکتر محمد عبدالاحد، استاد و دکتر ریحانه مهدوی، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران و دکتر رضا تسلیمی، استادیار دپارتمان بیماری‌های گوارش و کبد و دکتر روح‌الله میری، دانشیار دپارتمان جراحی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده و نتایج آن در مجله Digestive Diseases and Sciences منتشرشده، یک حسگر الکتریکی معرفی شده که می‌تواند در زمان واقعی (real-time) به تشخیص ضایعات پرخطر دستگاه گوارش فوقانی کمک کند.

این دستگاه که Electrical Endoscopic Mass Characterizer (EEMC)» نام گرفته، با استفاده از اصول طیف‌سنجی امپدانس الکتریکی (Electrical Impedance Spectroscopy — EIS) میان ضایعات پرخطر که نیاز به برداشتن (excision) دارند و ضایعات کم‌خطر که تنها نیاز به بررسی دوره‌ای دارند، تمایز ایجاد کند.

دکتر ریحانه مهدوی درباره اهمیت انجام این پژوهش، گفت: سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی در مراحل اولیه غالباً بدون سلامت‌اند و اشتباه یا تأخیر در تشخیص می‌تواند پیامدهای بالینی سنگینی برای بیمار داشته باشد. استاندارد فعلی مبتنی بر ارزیابی بصری اندوسکوپی و نمونه برداری پاتولوژیک ممکن است برخی ضایعات پرخطر را از دست بدهد یا نیاز به نمونه برداری‌های اضافی داشته باشد و موجب از دست دادن زمان و صرف هزینه‌ بیشتر شود. در چنین شرایطی، یک ابزار تکمیلی که بتواند به صورت بلادرنگ و با دقت بالا ضایعات پرخطر را تشخیص دهد، می‌تواند روند تشخیصی را سریع‌تر، هدفمندتر و کم تهاجمی‌تر سازد.

دکتر مهدوی، افزایش دقت اندوسکوپی را یکی از مزیت‌های این روش تشخیص عنوان کرد و گفت: یکی از مزایای این سیستم این است که با اصلاحاتی روی فورسپس بیوپسی اندوسکوپی طراحی شده و بدون ایجاد وقفه در روند انجام اندوسکوپی معمولی، می‌تواند یک تشخیص کالیبره شده با پاتولوژی به عنوان استاندارد طلایی ارائه کرده و به افزایش دقت اندوسکوپی کمک کند.

وی درباره نتایج حاصل از این پژوهش نیز گفت: در این مطالعه که در مرکز تصویربرداری دپارتمان گوارش دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است، محققان دستگاه EEMC را روی ۵۲ بیمار که تحت بیوپسی اندوسکوپی قرار داشتند آزمودند که از بین این نمونه‌ها، ۱۸ ضایعه به‌عنوان پرخطر طبقه‌بندی شدند. نتایج آنالیز آماری با استاندارد پاتولوژی نمونه برداری، نشان داد که دستگاه عملکرد چشمگیری دارد: حساسیت ۹۴.۷٪، ویژگی ۹۳.۹٪ و دقت کلی ۹۴.۲٪. این ارقام حاکی از توان بالقوه‌ EEMC در کاهش نمونه‌برداری‌های غیرضروری و افزایش شناسایی به‌موقع ضایعات نیازمند درمان است.

دانش‌پژوهان علاقه‌مند برای مطالعه کامل و جزئیات روش و داده‌ها، می‌توانند به مقاله منتشرشده در پیوند https://link.springer.com/article/10.1007/s10620-025-08983-3 مراجعه کنند.