به گزارش ایرنا، ۲۴ تا ۳۰ مهرماه هفته سلامت بانوان ایرانی در کشور نامگذاری شده است و در این هفته برنامه های مختلف آموزشی، فرهنگی و غربالگری با هدف توجه به سلامت زنان، کنترل بیماری ها و خود مراقبتی آنان در حال اجرا است.
مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاههای سلامت و خانههای بهداشت با رویکرد پایش و کنترل بیماریها و کنترل شرایط بهداشتی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد همانند سایر مناطق کشور راهاندازی شدهاند. در این مراکز شناسایی و معرفی افراد در معرض خطر مانند بیماری فشارخون، دیابت، سوء تغذیه، چاقی و پایش سلامت جسمی و روانی و همچنین شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت مردم و پایش سکونتگاهها و تجمع افراد دارای رفتار پرخطر منطقه زیر پوشش انجام میشود.
خدمات جامع سلامت برای بانوان در قالب سه بسته خدمتی و مراقبتی در گروه های سنی جوانان، میانسالان و سالمندان به صورت رایگان ارائه میشود.
این در حالی است که میزان مراجعه بانوان که رکن اصلی سلامت جامعه هستند، متناسب با جمعیت زیر پوشش این مراکز نیست به گونهای که در دانشگاه علوم پزشکی مشهد میزان مراجعه بانوان در سه گروه جوانان، میانسالان و سالمندان به این مراکز بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است.
خدمات بهداشتی و درمانی به جمعیت حدود هفت میلیونی استان خراسان رضوی توسط ۶ دانشکده و دانشگاه علوم پزشکی در این استان انجام می شود که از این میان پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از این جمعیت زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار داشته و بقیه توسط دانشگاه های علوم پزشکی تربت حیدریه، سبزوار، گناباد و نیشابور و همچنین دانشکده تربت جام خدمات رسانی می شوند.
نیمی از جمعیت زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد بانوان هستند
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: شعار امسال هفته سلامت بانوان «سلامت زنان، پشتوانه تابآوری فردی، خانوادگی و اجتماعی» انتخاب شده که نشان دهنده شان و جایگاه مادران و بانوان در محیط خانه و خانواده دارد.
دکتر مهدی قلیان افزود: ۵۰ درصد امور زندگی در هر خانه و خانواده با بانوان بوده و اگر این گروه دچار آسیب شوند، کل خانواده را تحتالشعاع قرار میدهند.
وی ادامه داد: حدود نیمی از کل جمعیت پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفری زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد را بانوان تشکیل میدهند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر اینکه خدمات رسانی به زنان بالای ۱۸ سال جزء گروههای اصلی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و دانشگاههای علوم پزشکی هستند، عنوان کرد: هم اینک ۳۵ درصد زنان زیرپوشش این دانشگاه در رده سنی بالای ۱۸ سال هستند که ۷.۸۶ درصد آنان در گروه جوانان (۱۸ تا ۲۹ سال)، ۲۱.۴۳ درصد میانسالان(۳۰ تا ۵۹ سال) و ۵.۳۲ درصد سالمندان (بالای ۶۰ سال) هستند.
قلیان افزود: این گروه از بانوان در مراکز خدمات جامع سلامت، خانه بهداشت روستایی و پایگاه شهری خدمات سلامت و پایش سلامت را در قالب سه برنامه شامل برنامه مراقبت جوانان، برنامه مراقب میانسالان و برنامه مراقبت سالمندان به صورت رایگان دریافت میکنند.
فعالیت ۱۳۴۴ مرکز خدمات جامع سلامت، خانه بهداشت روستایی و پایگاه شهری
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هم اکنون یک هزار و ۳۴۴ مرکز خدمات جامع سلامت، خانه بهداشت روستایی و پایگاه شهری در مناطق زیر پوشش این دانشگاه در استان خراسان رضوی دایر است.
دکتر محمد احمدیان افزود: از این تعداد ۲۶۱ مرکز خدمات جامع سلامت، ۷۳۵ خانه بهداشت روستایی و ۳۴۸ پایگاه شهری با هزار و ۲۰۰ نیروی بهورز در روستاها و هزار و ۵۰۰ مراقب سلامت و ۹۵۶ ماما در مناطق زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعال است.
وی بیان کرد: در این مراکز برای هر گروه سنی فاکتورهای تنسنجی مانند قد و وزن، فاکتورهای مرتبط با بیماریهای واگیر و غیرواگیر، فاکتورهای مرتبط با الگوی تغذیه و فاکتورهای مرتبط با سلامت روان بررسی میشود.
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه هدف از اجرای این برنامهها ۲ مولفه مهم است، خاطر نشان کرد: نخست غربالگری این افراد و تمیز دادن بین سلامتی یا خروج آنان از جاده سلامتی و دوم آموزش سبک زندگی برای این افراد است تا از انواع بیماریها بهدور باشند.
لزوم آگاهی هر فرد از نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: میزان مراجعه مردم به مراکز خدمات جامع سلامت که از سال ۱۳۹۳ در مشهد و دیگر شهرستان ها راه اندازی شده است، متناسب با جمعیت زیر پوشش این مراکز نیست و میزان مراجعه در برخی مراکز بین ۳۵ درصد و در برخی مناطق هم بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است و اگر مراجعهای هم صورت میگیرد بیشتر برای واکسیناسیون فرزندان خود و دریافت گواهی واکسیناسیون برای ثبت نام آنان در مدارس است.
دکتر قلیان افزود: علاوه بر این مشکلی که هم اکنون در کلانشهر مشهد با آن مواجه هستیم، این است که بسیاری از افراد از مرکز ارائه دهنده خدمات جامع سلامت یا پایگاه منطقه خود اطلاعی ندارد که در این خصوص از اصحاب رسانه میخواهیم در این خصوص اطلاع رسانی کنند.
وی با تاکید بر ضروری بودن شناخت و آگاهی از آدرس نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت برای هر فرد و انتقال آن به تمام اعضای خانواده و نیز مراجعه به این مراکز به منظور غربالگری برای پیشگیری از ابتلا به بیماریها ادامه داد: مادران در نقش سفیر سلامت، نقش موثری در انتقال درست اطلاعات، مفاهیم و آموزشهای حوزه سلامت و شیوه زندگی صحیح به اعضای خانواده ایفا میکنند و در خانوادههایی که این نقش بهخوبی از سوی مادر آن خانواده ایفا شده مشکلات و بیماریها کمتر و نشاط و پویایی بیشتر مشاهده شده است.
ارائه خدمات سلامت ویژه گروه حساس ۱۸ تا ۲۹ سال
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در مراکز خدمات جامع سلامت برای زنان ۱۸ تا ۲۹ سال متاهل و مجردی که به این مراکز مراجعه میکنند، با توجه به این که در رده سنی بسیار حساسی قرار دارند لذا برای سلامت آنان و دوران سالمندی توانمند با توجه به شرح حال و شجرهنامهای که از آنان گرفته میشود، ارزیابی و غربالگری سلامت در زمینه بیماریهای غیرواگیر همچون دیابت و فشار برای آنها انجام می شود.
دکتر مهدی قلیان افزود: در صورت نیاز آموزشهای لازم در خصوص سبک زندگی صحیح از تغذیه سالم و فعالیتهای فیزیکی تا انواع غربالگریها و ارزیابی ریسک بهصورت تئوری و عملی ارائه میشود تا با انجام اقدامات پیشگیرانه و خودمراقبتی از بسیاری از بیماریها بهدور باشند.
وی ادامه داد: همچنین با توجه به افزایش میزان بروز و شیوع مصرف دخانیات در این گروه سنی که خود یکی از عوامل مهم در شیوع سرطان است، در واحدهای بهداشت روان و مراکز خدمات جامع سلامت، آموزشهای لازم در خصوص خطرات و عوارض دخانیات و ترک و پرهیز از آن و نیز قدرت نه گفتن به آن از طریق مشاوران مستقر در این مراکز ارائه میشود.
این مسوول بیان کرد: همچنین با توجه به این که افراد در این گروه سنی ممکن است از مهارت لازم برای برخورد با یک معضل یا مشکل در جامعه را نداشته باشند، لذا در مراکز خدمات جامع سلامت از نظر اجتماعی مشاورههای ویژه تابآوری افراد در جامعه به این رده سنی ارائهمیشود تا بتوانند زندگی سالمی در کنار خانواده خود، همسالان، همسر و فرزندانشان داشته باشند.
مراجعه ۲۰ درصدی زنان جوان/ ۷۹ درصد الگوی مناسب تغذیه ندارند
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: با توجه به این که زنان جوان در رده سنی ۱۸ تا ۲۹ سال به طور معمول سالم هستند، بنابراین عمده مطالبی که برای آنان در مراکز خدمات جامع سلامت ارائه می شود در رابطه با سبک زندگی است.
احمدیان افزود: با این حال متاسفانه درصد مراجعه این گروه سنی به مراکز خدمات جامع سلامت و خانههای بهداشت بین ۱۸ تا ۲۰ درصد است.
وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ از این ۲۰ درصدی که به این مراکز مراجعه کردند و مورد بررسی قرار گرفتند، حدود ۳۷ درصد مبتلا به اختلالات وزنی و چاقی بوده و بیش از ۳۶ درصد فاقد فعالیت فیزیکی مناسب بوده اند.
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: ۷۹ درصد این افراد فاقد الگوی تغذیه مناسب بودند که پنج درصد آنها در نوع شدید بودند و حدود ۱۱.۵ درصد دیگر هم دچار اختلالات روانی بودند و هشت تا ۹ درصد هم مصرف کننده دخانیات بودند.
میانسالی، سن بروز بیماریهای غیرواگیر
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد عنوان کرد: برای رده سنی ۳۰ تا ۵۹ سال که سن بروز بیماریهای غیرواگیر است، در مراکز جامع خدمات سلامت و خانههای بهداشت برای زنان میانسال غربالگری بیماریهای غیرواگیر همچون دیابت، فشار خون، سرطانهای پستان و دهانه رحم انجام میشود.
دکتر قلیان با بیان اینکه همچنین در این مراکز برای زنان متاهل در این گروه سنی در خصوص بیماریهای آمیزشی همچون ایدز و انواع بیماریهای مراقبتی آموزشهای لازم ارائه میشود، افزود: علاوه بر این برای بانوانی که میخواهند ازدواج کنند در خصوص این بیماریها غربالگری انجام و آموزشها و توصیههای لازم داده میشود.
وی ادامه داد: معمولا ۳۰ درصد افراد بالای ۳۰ سال در جمعیت زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد با مشکل فشارخون مواجه هستند که اگر این بیماری با مراجعه به موقع به مراکز خدمات جامع سلامت شناسایی شود از مشکلاتی همچون نارسایی کلیه و دیالیزی شدن فرد در آینده ای نه چندان دور جلوگیری خواهد شد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برای زنان در گروه سنی بالای ۶۰ سال نیز باتوجه به بروز بعضی از بیماریها و معضلاتی همچون پوکی استخوان، آلزایمر، افسردگی و غیره، در مراکز جامع خدمات سلامت و خانههای بهداشت آموزشها و مشاورههای لازم توسط ۲۶۰ نفر از مشاوران مستقر در این مراکز در زمینه سبک زندگی سالم، نحوه کنار آمدن با برخی از بیماریهای غیرواگیر، تغذیه سالم و نیز نحوه تکریم سالمندان به همراهانشان ارائه میشود تا دوران سالمندی سالمی را پشت سر بگذارند و زندگیشان از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
ابتلای ۵۷ درصد سالمندان به فشار خون بالا
مدیر جوانی جمعیت و سلامت خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برای زنان سالمند نیز تمام برنامههای مراقبتی ذکر شده اجرا میشود، در این گروه که با اختلالات عصبی مثل اختلالات تعادلی، آلزایمر مواجه هستند برنامه های لازم هم در برنامه غربالگری و هم به برنامه های مراقبتی آنان افزوده شده است.
احمدیان افزود: در این گروه حجم اختلالات زیاد است و فرد سالمندی به پایگاهها و مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه میکند که بیمار است، سالمندی که سالم باشد باز هم احساس نیاز به مراقبت نمیکند و مراجعه نمیکند.
وی ادامه داد: متاسفانه میزان مراجعه این گروه سنی به مراکز خدمات جامع سلامت حدود ۳۰ درصد است که از این تعداد مراجعه، ۵۷ درصد آنان که تحت مراقبت قرار دارند مبتلا به فشار خون بالا هستند.